Mất điều hòa vận động ở mèo – Triệu chứng và điều trị

Mất điều hòa là một trong những vấn đề thần kinh phổ biến nhất ở mèo. Sau đây cùng tìm hiểu thêm về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị chứng mất điều hòa ở mèo…

Mất điều hòa vận động ở mèo là gì?

Mất điều hòa (hay thất điều) là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng mất thăng bằng ảnh hưởng đến đầu, tứ chi hoặc thân của mèo, khiến chúng không thể phối hợp các bộ phận. Mất điều hòa xảy ra do các chức năng của hệ thần kinh giảm sút và không thực hiện đầy đủ chức năng của nó, và đây có thể được coi là triệu chứng đi kèm với các bệnh lý khác.

Mất điều hòa được coi là một triệu chứng chứ không phải là một căn bệnh và phản ánh nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Triệu chứng này gặp phải do nhiều vấn đề khác, đặc biệt là ở các bộ phận có trách nhiệm thực hiện các chuyển động.

Có nhiều loại mất điều hòa khác nhau và kết quả kiểm tra thần kinh sẽ giúp phân loại các tình trạng này. Ba loại mất điều hòa chính có thể xảy ra ở mèo:

• Mất điều hòa tiền đình: Hệ thống tiền đình nằm ở tai trong và thân não của mèo, nhiệm vụ của nó là duy trì sự cân bằng. Mèo bị mất điều hòa tiền đình thường bị nghiêng đầu, ngã và lăn. Những con mèo này thường tỏ ra quá buồn ngủ hoặc khá bình tĩnh. Tình trạng này thường mắc phải ở một phía và có thể xác định ở phía con mèo nghiêng đầu.

• Mất điều hòa cảm giác (cột sống): Mất điều hòa cảm giác là tình trạng thường xảy ra do các vấn đề ở tủy sống, đặc biệt là chèn ép tủy sống. Những con mèo mắc phải vấn đề này không biết chân của chúng đang ở đâu và có cảm giác rằng chân của chúng trống rỗng. Trong trường hợp này, các ngón chân của mèo cũng có thể bị quắp lại.

• Mất điều hòa tiểu não: Phần kiểm soát các cử động vận động xoay và mức năng lượng là tiểu não. Các chuyển động không phối hợp của các chi, thân và đầu gặp phải ở mèo bị mất điều hòa tiểu não. Những con mèo mắc phải chứng mất điều hòa tiểu não thường có tư thế trông oai vệ và di chuyển với những sải chân rộng. Các triệu chứng như lắc đầu hoặc cơ thể cũng có thể xảy ra. Mèo cũng có thể gặp khó khăn khi nhảy. Thất điều tiểu não là một trong những hội chứng mà các dấu hiệu lâm sàng dễ phân biệt và dễ xác định nhất.

Các triệu chứng mất điều hòa ở mèo là gì?

Phạm vi và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại và nguyên nhân gây ra. Nói chung, mèo bị mất điều hòa có các dấu hiệu và hành vi sau:

• Bước đi run rẩy

• Các vấn đề với kỹ năng vận động xoay, chẳng hạn như cuộn tròn

• Vụng về

• Trông có vẻ say xỉn, tình trạng buồn ngủ tăng lên

• Không cúi đầu

• Yếu ớt

• Có những bước sải chân rộng bất thường (hypermetry)

• Bước nhỏ như thể đang nhảy thay vì đi bộ (hypometry)

• Lắc

• Buồn nôn (Mèo bị mất điều hòa mãn tính ít có khả năng bị buồn nôn hơn khi chúng thích nghi với tình trạng này theo thời gian)

• Nôn mửa

• Có cử động mắt bất thường được gọi là rung giật nhãn cầu

• Bất thường trong hành vi

• Kêu meo liên tục

• Khó đi tiểu và đại tiện

• Miễn cưỡng và hèn nhát trước hành động

Nguyên nhân gây mất điều hòa ở mèo là gì?

Nguyên nhân gây mất điều hòa ở mèo có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí. Trong một số trường hợp, không thể xác định được nguyên nhân ngay cả khi đã thực hiện xét nghiệm. Tuy nhiên, việc loại trừ càng nhiều nguyên nhân sẽ càng tốt cho việc bác sĩ thú y đưa ra kế hoạch điều trị.

Nguyên nhân gây mất điều hòa ở mèo có thể được phân loại và theo vị trí xảy ra:

Nguyên nhân liên quan đến tủy sống

• Tổn thương mô ở tủy sống được gọi là bệnh thoái hóa cơ

• Tình trạng tổn thương ở tủy sống được gọi là thuyên tắc xơ sụn

• Bất thường về cấu trúc hoặc sự phát triển ở tủy sống hoặc cột sống

• Hình thành khối u ở cột sống hoặc tủy sống

• Nhiễm trùng đốt sống hoặc đĩa đệm 

• Viêm tủy sống

• Chấn thương tủy sống

• Chèn ép tủy sống do cột sống không ổn định

• Thu hẹp ống sống

Nguyên nhân liên quan đến tai trong

• Nhiễm trùng tai giữa hoặc tai trong

• Bệnh tiền đình do tuổi

• Khối u trong tai hoặc hộp sọ

• Chấn thương đầu hoặc tai

• FIP hoặc nhiễm nấm ở mèo

Nguyên nhân liên quan đến thân não

• Các bệnh nhiễm trùng như vi rút gây bệnh ở mèo

• Viêm nhiễm

• Mặc dù không phổ biến lắm, nhưng tình trạng thiếu thiamine

• Độc tính của metronidazole, một loại kháng sinh

Nguyên nhân liên quan đến tiểu não

• Thoái hóa trong tiểu não

• Thay đổi cấu trúc, chẳng hạn như kém phát triển, dị tật tiểu não hoặc hộp sọ

• U thần kinh đệm

• Nhiễm trùng hoặc viêm não

• Độc tính kháng sinh

• Xuất huyết não

• Viêm màng não

• Côn trùng cắn

• Thiếu vitamin E

Các nguyên nhân khác gây chứng mất điều hòa

• Số lượng tế bào máu tăng hoặc giảm bất thường

• Nồng độ kali, canxi hoặc glucose (đường trong máu) thấp

• Bệnh tim/tuần hoàn hoặc hô hấp

• Thiếu máu

• Rối loạn điện giải

Chứng mất điều hòa ở mèo được chẩn đoán như thế nào?

Vì chứng mất điều hòa có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau nên rất khó để đưa ra chẩn đoán thích hợp, nhưng điều rất quan trọng là xác định phương pháp điều trị thích hợp. Bác sĩ thú y sẽ hỏi bạn về tiền sử bệnh của mèo để hỗ trợ quá trình chẩn đoán và giúp chẩn đoán nhanh hơn. Sẽ rất hữu ích nếu bạn chia sẻ với bác sĩ thú y chi tiết về các loại thuốc, bệnh lý hoặc nguy cơ tiếp xúc với chất độc của mèo. Đồng thời, bác sĩ thú y cũng sẽ hỏi bạn thông tin về chế độ ăn của mèo.

Nếu mèo của bạn có dấu hiệu bị chấn thương nghiêm trọng, những vết thương đe dọa sức khỏe sẽ được giải quyết và điều trị trước tiên. Bác sĩ thú y sẽ lưu ý tất cả các triệu chứng quan sát thấy ở mèo và sẽ cố gắng đối chiếu chúng với các bệnh lý. Bác sĩ thú y sẽ tiến hành kiểm tra thể chất để xác định tất cả các nguy cơ khác.

Sau khi xác định được loại mất điều hòa (cảm giác, tiền đình hay tiểu não), các xét nghiệm cần thiết sẽ được thực hiện để xác định nguyên nhân. Các xét nghiệm máu sẽ cần được thực hiện, bao gồm công thức máu toàn bộ nhằm phát hiện các dấu hiệu ung thư có thể xảy ra. Xét nghiệm sinh hóa và phân tích nước tiểu, nó có thể cho thấy tình trạng viêm xảy ra và điều này ảnh hưởng đến các cơ quan như thế nào nếu mức độ khoáng chất trong cơ thể bất thường.

Nội soi tai giữa cũng có thể được thực hiện để tìm sự hiện diện của polyp, nhiễm trùng hoặc dị vật. Có thể cần chụp X-quang hoặc siêu âm để kiểm tra kỹ não và tủy sống nhằm phát hiện sự hiện diện của khối u hoặc chất lỏng lắng đọng có thể có. Mèo của bạn cũng nên được kiểm tra các mầm bệnh như ký sinh trùng, vi rút, vi khuẩn và nấm.

Mất điều hòa ở mèo được điều trị như thế nào?

Quá trình điều trị chứng mất điều hòa ở mèo sẽ khác nhau tùy thuộc vào chẩn đoán và vị trí mắc bệnh. Trong nhiều trường hợp mất điều hòa, mèo của bạn có thể phải nhập viện một thời gian. Việc này được quyết định sau khi bác sĩ thú y kiểm tra kỹ lưỡng.

Chăm sóc hỗ trợ

Trong nhiều trường hợp nhiễm trùng hoặc chấn thương có thể gây mất điều hòa, cần phải có sự chăm sóc hỗ trợ để ổn định tình trạng sức khỏe của mèo. Chăm sóc hỗ trợ thường bao gồm truyền dịch qua tĩnh mạch, cho ăn bằng ống thông và một số điều chỉnh về môi gian sống để duy trì sự thoải mái của mèo. Những phương pháp này thường được ưu tiên khi con mèo của bạn gặp vấn đề khi thực hiện các chức năng quan trọng như ăn và uống. Những trường hợp mất điều hòa vô căn hoặc mất điều hòa không rõ nguyên nhân cũng có thể áp dụng các phương pháp điều trị hỗ trợ như dùng thuốc chống buồn nôn.

Liệu pháp kháng sinh

Nếu nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc chấn thương được phát hiện là nguyên nhân gây mất điều hòa, thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị. Liệu pháp kháng sinh có thể kéo dài từ 1 - 4 tuần.

Phẫu thuật

Trong trường hợp nguyên nhân gây mất điều hòa được xác định là do khối u hoặc polyp, có thể cần phải phẫu thuật cắt bỏ polyp hoặc khối u nếu có thể. Trong trường hợp cần thực hiện phẫu thuật phải gây mê toàn thân trước khi tiến hành.

Thuốc

Trong những trường hợp như bệnh tiểu đường hoặc não úng thủy nhẹ, bệnh có thể thuyên giảm bằng thuốc. Thuốc thường sẽ không làm cho tình trạng bệnh biến mất, nhưng chúng sẽ giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống của mèo.

Mất điều hòa có cải thiện ở mèo không?

Khả năng phục hồi từ chứng mất điều hòa và tiên lượng sẽ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi con mèo. Một số vấn đề lành tính, chẳng hạn như thiểu sản tiểu não, không ảnh hưởng đến tuổi thọ của mèo. Nếu mèo bị chấn thương ở đầu, bất kỳ tổn thương não nào cũng có thể là vĩnh viễn và mèo của bạn có thể gặp vấn đề về thăng bằng suốt đời. Các trường hợp nghiêm trọng như rối loạn dự trữ lysosome, não úng thủy nặng, viêm phúc mạc nhiễm trùng ở mèo hoặc bệnh dự trữ glycogen thậm chí có thể dẫn tới tử vong. Tuy nhiên, những bệnh này không phổ biến ở mèo.

Việc giải quyết tình trạng mất điều hòa hoặc liệu nó có tồn tại suốt đời hay không thay đổi tùy theo từng trường hợp. Trong khi một số trường hợp mất điều hòa có thể biến mất một cách tự nhiên hoặc do điều trị, trong một số trường hợp, có thể gây tử vong hoặc cần điều trị suốt đời. Chứng mất điều hòa được chẩn đoán và điều trị càng sớm thì mèo của bạn càng có nhiều khả năng có một cuộc sống bình thường.

Mèo bị mất điều hòa nên được điều trị như thế nào?

Có một số vấn đề mà người nuôi mèo cần lưu ý trong việc điều trị chứng mất điều hòa ở mèo:

• Xây dựng môi trường sống phù hợp: Trong một số dạng bệnh mất điều hòa, các biện pháp chăm sóc hỗ trợ là cần thiết để duy trì chất lượng cuộc sống của chúng. Điều rất quan trọng là tạo ra một không gian sống thoải mái cho con mèo của bạn.

• Loại bỏ các yếu tố rủi ro: Vì mèo mắc chứng mất điều hòa bị mất thăng bằng, điều rất quan trọng là phải loại bỏ những yếu tố rủi ro khác để chúng không bị ngã hoặc bị thương. Bạn nên đảm bảo kiểm soát mèo của mình, đặc biệt là ở gần các cửa sổ đang mở, do có thể rất nguy hiểm. Để mèo tiếp cận vị trí thức ăn và cát vệ sinh một cách dễ dàng.

• Dùng thuốc theo toa: Dùng thuốc đầy đủ sẽ góp phần giúp bệnh mau khỏi. Cần đảm bảo rằng bạn cho mèo uống thuốc đúng giờ mỗi ngày và tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng thuốc. Hãy nhớ rằng nếu không chịu uống thuốc, mèo của bạn có thể phải nhập viện và được điều trị dưới sự kiểm soát của bác sĩ thú y. Nếu bạn gặp phải vấn đề như vậy, đừng ngần ngại chia sẻ tình hình với bác sĩ thú y.

• Bảo vệ mèo khỏi bệnh lở loét: Mèo bị mất điều hòa nghiêm trọng không di chuyển nhiều và trở nên lờ đờ. Điều này có thể khiến cơ thể mèo phát triển các vết loét do ngồi hoặc nằm ở một tư thế trong thời gian dài. Để tránh điều này, bạn có thể cần xoay mèo sang hướng khác trong khoảng thời gian vài giờ. Cố gắng không làm mèo khó chịu khi làm việc này và hãy nhẹ nhàng. Cố di chuyển mèo quá nhanh có thể khiến mèo lo lắng hơn hoặc khiến mèo nôn mửa.

• Giúp mèo sử dụng khay vệ sinh: Mèo bị mất điều hòa có thể gặp khó khăn khi đại tiện. Điều này có thể khiến mèo đi tiểu ra ngoài khay vệ sinh. Để ngăn chặn điều này và đảm bảo rằng nó có thể đi vệ sinh đúng cách, bạn nên đưa mèo đến khay vệ sinh vài giờ một lần.

Mất điều hòa ở mèo có lây không?

Chứng mất điều hòa dễ lây lan trong các trường hợp nguyên nhân liên quan đến nhiễm trùng và chấn thương.

Khi nào nên đưa mèo bị mất điều hòa đến bác sĩ thú y?

Nếu gần đây bạn thấy mèo có hành vi kỳ lạ, quan sát thấy mèo đi đứng không vững và nghĩ rằng chúng đang hôn mê, bạn nên đưa mèo đến bác sĩ thú y kiểm tra càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, với chẩn đoán và điều trị của bác sĩ thú y, mèo của bạn hoàn toàn có thể hồi phục sức khỏe.

Các câu hỏi thường gặp

Mèo mất điều hòa kéo dài bao lâu?

Thời gian mắc chứng mất điều hòa ở mèo khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân của nó. Các trường hợp mất điều hòa do một bệnh lý có thể điều trị được có thể khỏi trong vòng vài ngày. Nếu một con mèo được sinh ra với chứng thiểu sản tiểu não gây mất điều hòa, điều đó có nghĩa là chúng sẽ bị mất điều hòa suốt đời. Chứng mất điều hòa không giải thích được thường sẽ biến mất trong vòng vài ngày.

Mất điều hòa ở mèo có điều trị được không?

Việc có thể điều trị chứng mất điều hòa hay không tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Có thể điều trị chứng mất điều hòa xảy ra do các nguyên nhân như nhiễm trùng, khối u và tiếp xúc với các chất độc tính. Chứng mất điều hòa vô căn cũng có thể tự khỏi sau một thời gian. Tuy nhiên, một số dạng mất điều hòa không thể chữa khỏi và mèo có thể cần được kiểm soát suốt đời.

Làm thế nào chẩn đoán mất điều hòa ở mèo?

Chứng mất điều hòa có thể được chẩn đoán sau khi bác sĩ thú y kiểm tra về thể chất và thần kinh.